Hukukumuzda tek bir sosyal sigorta primi değil, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına bağlı olarak birden çok prim türü öngörülmüştür. Bunlar, kısa vadeli sigorta primi, malullük-yaşlılık-ölüm sigortaları primleri ile genel sağlık sigortası primidir. Bunun dışında 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda düzenlenen işsizlik sigortası primini de unutmamak gerekir.
Bu primlerin kim tarafından hangi oranda ne zaman ve nasıl ödeneceği gibi tüm ayrıntılar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Söz konusu primler, bağımlı çalışan sigortalılar için sigortalının kazancı esas alınarak, bağımsız çalışanlar için ise kendi belirledikleri meblağ üzerinden ödenir.
Peki ya primlerin zamanında ödenmemesi halinde yaptırımı ne olacaktır?
PRİMİ KİM ÖDER??
Kanunda, kapsama alınan kişilerin sigortalılık ilişkisi yaratan faaliyetlerinin farklılığı da göz önünde tutularak, sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası primi ödeme yükümlülükleri ayrı ayrı belirlenmiştir:
- Bir iş sözleşmesine göre çalışanlar ya da bu kapsamda sayılanlar ile devlet memurları ve kamu görevlileri için prim ödeme yükümlüsü bu kişileri çalıştıran işverenlerdir.
- Ceza ve tutukevlerinde çalışanlar bakımından prim ödeme yükümlüsü Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu’dur.
- Kanun’un 4/1-b bendine tabi olanlar yani eski adıyla Bağ-Kur’lular ile isteğe bağlı sigortalı olanlar ise kendileri prim ödemekle yükümlüsüdürler.
PRİM ÖDEME SÜRESİ
İş sözleşmesine göre çalışan sigortalıların yani işçilerin sigorta primleri bir ay için çalıştırılan sigortalının prime esas kazançlar toplamı üzerinden hesaplanır ve en geç o ayı izleyen ayın sonuna kadar işverence Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenir.
Aylıkları ayın başında değil de ayın 15’inde ödenecek sigortalı kamu görevlilerinin sigorta primleri de ertesi ayın 14’üne kadar Kuruma ödenmelidir.
İşçilerin primleri, sigortalı ve işveren paylarından oluşur. İşveren, kendi prim payı ile birlikte sigortalının da payını ücretinden kesip Kuruma yatırmakla yükümlüdür.
5510 sayılı Kanun’un 4/1-b bendi kapsamında sigortalı olanlar, her aya ait primlerini takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma öderler. Kurum bu süreyi, her aya ait primlerin takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi biçiminde belirlemiştir.
Prim borçlarının, KDV iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenmesi olanaklıdır.
SÜRESİNDE ÖDENMEMESİNİN YAPTIRIMI!
Primlerin ve idari para cezalarının süresi içinde ödenmemesinin en önemli yaptırımı “gecikme cezası ve zammı” nın uygulanmasıdır.
Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen kısım sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç aylık sürede her bir ay için %2 oranında gecikme cezası uygulanarak artırılır.
Sosyal sigorta ve genel sağlık sigortası prim gelirleri, idari para cezaları, gecikme zamları ve katılım payları Kurumun gelirleri kapsamında yer aldıkları için süresi içinde ödenmeyen idari para cezaları da gecikme zammı ile birlikte tahsil edilir.
Kurumun prim alacakları nedeniyle, işveren vekili, asıl işveren ve 4857 sayılı İş Kanunu’nda tanımlanan geçici iş ilişkisi kurulan işveren dışında, bazı kamu görevlileri ile tüzel kişiliği haiz işyerlerinin üst düzey yöneticileri de, sigortalının işvereni ile birlikte Kuruma karşı sorumlu tutulmuşlardır.
Kurumun sigorta primleri be diğer alacakları haklı bir sebep olmaksızın Kanunda belirtilen sürelerde ödenmez ise kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, tüzel kişiliği haiz diğer işyerlerinin yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üst düzeydeki yönetici veya yetkilileri ile kanuni temsilcileri Kuruma karşı işverenleri ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.
No responses yet